The Project Gutenberg eBook of Finneblomkes
This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and
most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
of the Project Gutenberg License included with this ebook or online
at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States,
you will have to check the laws of the country where you are located
before using this eBook.
Title: Finneblomkes
Rimen en sangkjes
Author: J. R. Kloosterman
Release date: July 11, 2024 [eBook #74009]
Language: Frisian
Original publication: Bergum: Gebrs. v.d. Meulen, 1907
*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK FINNEBLOMKES ***
Finneblomkes
Rimen en sangkjes
fen J. R. Kloosterman
Gebrs. v.d. Meulen — Bergum
1907
YNHALD
Foarwird
1. Earste
2. Maitiid
3. Simmer
4. Hjerstmoarn
5. Winternocht
6. ’t Lêste is ’t bêste
7. Oranjewâld
8. Minskelot
9. Earnewâlde
10. Skimerjoun
11. Blomkes
12. Foldien
13. Hwet tiid is ’t moaist?
14. Gaesterlân yn ’t bigjin fen 1900
15. Moed hâlde
16. Hjerst
17. Neitinken
18. De earste Maitiidsdei
19. Bûrum
20. Simmernocht
21. Túch en blommen
22. Yn April
23. Birgum
24. Omsjen
25. Blom en lok
26. Treast
27. Grou
28. De Maitiid komt
29. Raerd
30. Forlangst
31. Maitiidsjoun
32. Aldjiersdei
33. De mounle
34. Aldjiersjoun
35. Underskie
36. Maitiidsmoarn
FOARWIRD
Friesen!
Ljeafde for ús tael, fielinge for de poësije rounom ús, hat de skriûwer
drjeun ta it opstellen fen de rimen en sangkjes, jimme hjirmei oanbean.
Nim se oan as in útering fen libben en sier yn ús âlde sprake, lyk as
dat blomke, ho lyts ek, kleur en fleur jowt oan it fruchtbere grien fen
Fryslâns tierige greiden.
Fortraepje se net, al bin it mar finneblomkes.
UTJOWER
Earste
—Oan ’t earste finneblomke op ’t lân,
Yn smoute fen ’e foergerân,
Dat earste ljeave foarjiersbern,—
Ha ringen wy ús hert forlern.
It plakje dêr wy boarten ’t earst,
Dat lûkt yen jimmer wer, en ’t meast,
Dat giet bilieven nea net wei,
Howol ’t yen krekt mar tinke mei.
Us earste boarters fen dy tiid,
Nou al forslingere wiid en siid,
Derfor fiele altyd wy sa eat,
Hwer dat men letter ek forkeart.
It earste frjemde skoalleskoft,
Dêr mids de greate skoall’bernskloft,
Komt sims yet sa fensels mar yen
Nei fyftich jierren wer yn ’t sin.
Yens earste lytse frijerij,
Forjit men nea, bliûwt stees yen by,
Do hie men sin oan oarmans bern,
Yens holle hast dêrby forlern.
’t Forjit yen nea! dat heucht yen ’t meast!
Ho ’t men bidêsd iens, ek foar it earst,
Oan hûs do helle in jongfaem....
En sei tsjin d’ âlden: „Dy ha ’k naem!”
En ho dat troch hjar flinkens hja,
Gled mei de earste dei al sa
Us eigen waerde en sà nei:
Dat wier ús wol in earste dei!
Ef ’t ek in earste dei do wier!
Dat hja yen op ’e side stie!
Hjar hân dêr do yn yennes lei!
En ’t „Ja” ta ’t boask mei yen do sei!
—As d’ earste poppe dêr dan is,
Dan is it like goed as wis,
Dat men dy dei nea wer forjit,
Dy dei yen faek to binnen sjit!
It earste laitsjen fen yen bern
Unthâldt min wol, giet nea forlern!
Dêr tinkt men yet nei jierren oan,
O, soks! ja, soks! unthâldt men skoan!
En d’ earste wirdsjes „Mem” en „Heit,”
Hwet soks yen yet nei jierren seit,
Al binn’ dêr lange tiiden wei,
’t Blûwt yen dochs by as hjoed de dei!
Hwet ’n earste kear! do ’t sa fier kaem,
Do ’t popke lytse stapkes naem,
Do mem it foar it earst mei glâns,
Seach stappen by de mûrre lâns!
En d’ earste kear (’t lei do al fier,
—’t Wier lang forlyn, goed tweintich jier),
Naem ien fen ’t iis in twadden mei,
En dy bleau dêrnei nea lang wei.
En sont dy tiid, dy earste kear,
Wier d’ earste nou gjin earste mear;
Twa helten waerd’ dy earste ien:
Sá hawwe do dy beiden dien.
As men nei lange jierren wer—
—Fen ’t swalkjen warrich, hjir en dêr—
Wersjocht foar it earst ’t bikinde gea,
Hwer ’t men wei is: ’t forjit yen nea!
It earste metten fen in frjeun,
Dat is for yen fol blydskip bleauwn!
As hy—hwet jierren wier forlyn,—
Ris unforwacht by yen komt yn!
De earste swiere gong, dy ’t min
Yen libben net forjitte kin,
Is, as it mei in sibbe bart,
Dat men nei ’t hôf dy bringe moat.
Den fynt men op it âlde sté
For elts wer ’t âlde plakje ré,
Wylst dy ’t men foartbrocht net komt wer,
Foar ’t earst op ’t âlde plakje dêr.
Sa’n earste joun forjit men net,
Dan bliûwt dat hoekje unbiset;
Dat komt yen ’t alderhirdste foar:
Docht men de skoatel op de doar....
....Dy earste nacht! ’t Heal útstoarn hûs!
Oer ’t grêf it earste beamtgerûs....
It ta-yen-sels-kommen foar ’t earst,
Soks heucht yen lang, ja! ’t alderklearst!
By d’ earste gong nei ’t tsjerkhôf ’ris,
As it forlyn in wike is,
(Men hie forlangst en soarget ek),
Dan giet yen tinken graech tobek.
It earste greate ûnk, dat yen
Sa sear die, komt yen faek yn ’t sin;
Wy witte amperoan ho ’t kaem,
Do ’t ús sa bot to pakken naem!
Wy sjogge op ’t lêst foar ’t earst rjucht yn,
Dat lang altyd gjin sinneskyn,
Mar near en tristich waer foar wis,
It op ús libbenspaed faek is.
Maitiid
Blomkes! maitiidswille!
Bledsje en dinnenille,
Kin hjar lot wer tille;
Maertesinne oermielle,
Hwet fen froastwyn trille;
Wounen binne hielle,
’t Wylgenpûske als gielle,
Twisken ’t beamt forsjille.
Sjoch dy foarse iken,
Hwerfoar stoarmen brieken!
Finkjes dy forstiken
Dêr hjar nêst; untwieken
Romte en lân en strieken,
Del by iik en krieken;
Smout is ’t hjir: biswieken
Skeanwaeid beamt en siiken
Amper, oan dy pieken
Is ’t ús nou wer blieken,
Dat hja ’t grien oantrieken.
En wy gyngen hinne,
Dêr ’t de gealtsjes binne;
Né, dy net allinne,
Dy ’t w’er fine kinne.—
Fen ou, dat de sinne
Moat nei ’t Westen rinne,
Mei de dei, bigjinne
Dêr rounom fendinne,
Woll’ eltsjoar ôfwinne:
’t Liet fen Nocht en Minne!
En as wy nou earne,
Troch in smoute leane,
Ef it fjild trochgeane,
Nou ’t hja yet net meane,
Ef by ’t poelke steane,
Stil is it dêr nearne,
Ho ’t de skriezen fleane,
Sims alhiel nei ’t skeane!
Kobbe yn ’t koai-forbeane,
Moaijs scil ’t al ús teane!
Troch ’e hege raeijen
Komme siigjes waeijen,
Hwer de liepkes d’ aeijen
Sont in wike al laeijen.
Hear dat lûd ramaeijen!
Sjoch dat tûmm’ljen, draeijen!
’t Ljurkje er ek delsaeijen,
Mids it grien hjar flaeijen;
’t Fjild yn goudgiel klaeijen,
Twisken beide Maeijen!
Oer de blauwe weagen,
Gien’ mei wille ús eagen,
Nou ’t wy dy wer seagen.
Och! langlêsten reagen,
De Noardeasterfleagen,
Dy do mei hjar pleagen,
Lein’ de sulvren breagen.
Maitiidsstrielen dreagen
’t lis ôf en oerteagen,
’t Swanneblomme-beagen!
O, hwet swiets wy rûke,
Fen ’e blommetûke!
’t Wol ús eagen lûke,
Dêr nei eltse hoeke;
’t Bloeit oan kladde en strûke,
Nou ’t waer neat forbûke,
’t Noard yn lang net spûke,
’t Hat gjin blom forknûke;
Kin ’t in fochtsje brûke,
’t Waeksjen hat net stûke.
Simmer
Sa strieljend de sinne, sa ynblau de loft,
Sa sêft-syljend jinsen dy aerdige kloft,
Fen wolkjes mei goudene wjukken!
Ho yngrien it beamte, ho tsjok dêr it skaed,
Ho koel is ’t en fris der en ho ’t it ús laedt
Yn ’t tsjuster fen blêd en fen tokken!
Ho pronkje de blommen yn wyt en yn rea,
Yn blau en yn poarper en giel troch hiel ’t gea,
Hja lizze op it wyntsje to soeijen;
De roaskes dy rekke hjar blomkopkes út,
Hjar blijreade bledsjes, dy lokken it Súd,
Nou stiene se om middei to bloeijen.
Ho lekker it jinsen fen ’t flearboskje komt!
Ho drok it fen bijkes yn ’t linebeamt’ bromt!
Hja skrippe, tôgje oan for de winter!
Sjoch! krekt ef sweeft dêrre in losmakke blom!
Dy wjukkelt fen blomtún ta blomtún sa om!
In siden flewieltsje as flinter!
To rypjen yn heldere fierte, leit ’t sied,
En inkeld klinkt dêr den it ljeaflike liet,
Fen ’t sjongerke út ’e strúwellen;
Oars is it hiel stil, hwent it wyntsje dat slept,
En boartsjend oer ’t haeilân gjin twirke him rept,
Dat wei wirdt mei ’n stik mennich tellen.
Oer ’t fjild wirdt it jounich, it sintsje sinkt leech,
En wekker wirdt ’t Noarden, de wolkjes gien’ heech,
Fen ’t miedlân komt heaswiete amme;
De fûgeltjes allegear helje wer op,
It wyntsje rûst jounsangkjes heech yn ’e kop,
Troch ’t sulver fen d’ âld wylgene stamme.
Hjerstmoarn
O ljeaflike Hjerstmoarn ho aeijste,
It blomke út ’e sliep yn it hôf!
Ho myld en frisk lykwols dû waeijste,
Oer ’t dauwige fjild fen ’t East ôf.
Ho stekt nou it lytse blomknopke,
Dat oan ’t hjoed ta bloeijen ’t net brocht—
Ut bledsjes ’t reafallige kopke,
Fol langstme nei waermte en nei ljocht!
Ho spilet troch ’t leaf fen ’e reiden,
It moarnsliet fol wille en fol lok
Fen ’t reidmoskje en boppe de greiden,
It ljurkje sa heech en sa drok!
Ho laeitsje ús fen fierrens tomiette,
Eft hien’ wy fen alles frij kar,
’t Reawangige goud fol ynswiette,
Fen rypjende apel en par.
Ho goudgiel it nôt op ’e lânnen,
Der ’t blêkrjend de sinne oer leit;
Ho skrippe de warbere hânnen,
Yn rogge al, yn hjouwer en weit.
Ho bol binn’ de wyntsjes dy ’t waeije,
Troch ’t linebeamtlof, tsjok yn ’t blêd;
Ho bringe s’ ús, hwer se yet haeije,
De hearook tomiette fen ’t mêd.
O, tankber for ’t moaije en for ’t goede,
Is ’t hert ús fen romjen sa fol!
Hwat binn’ wy sa’n dei woltomoede,
Ho is ’t ús dan alles sa wol!
Winternocht
Nou ride wy, nou glide wy!
Nou bliûw’ wy net mear thús!
It wier oan dizz’ tiid ta mar sa:
It libben hast in krús.
’t Wier al den dei, mar foar en nei,
Rein, stoarm en Westewyn,
Ef dampich waer, ’t wier núver raer,
Gjin blinkje sinneskyn.
Nou wol gewaei, mar droech de klaei!
Hwet wolkjes yn in trop;
De loft oars klear, hwet woll’ wy mear?
Nou libje wy wer op!
Nou is ’t safier: de gledde flier,
Leit oer it wetter spraedt;
De flakten oer! fen toer ta toer!
Dat ’s dei oan dei ús paed!
Foart mei ’t geseur! nou is dêr fleur!
Men heart gjin kleijen mear!
Dêr is wer gong by âld en jong:
Ho ’n pearen meitsje ’t klear!
’t Lêste is ’t bêste
Jonges moatte bruijen ha!
As hja soms ondogens binne,
Slaeh dêr dan mar goed op ta!
Lit se lipe, raze ef stinne,
’t Giet ornaris hjar net nei,
In wân bruijen giet dêr mei.
Famkes slacht men ljeaver net,
Dy wird’ om ’e finger woelle,
As men s’ yn ’e kelder set,
For ’t gejeuzel om yen holle;
Hwent dy sanigje mar foart,
Om hwet lapkes poppegoed.
Mar mei beide moat sa fier
’t Yn ’e wrâld net komme moatte,
’t Better meitsjen falt dan swier,
Hwent soks is mar for in hoarte;
Brûk fen miett’ ôf goed forstân,
Wen de bern daelk nei jimm’ hân.
Oranjewâld
Oranjewâld! Oranjewâld!
Dy ’t fen Natúr hjar pronk bihâldt,
Fen beamt en skaed en fen moai blomt,
Det dy by ’t simmer der ris komt!
It beamt’grien winkt him al tomiette,
Hat hy dêr west, hy scil ’t ûnthjitte:
Mei d’ earste maitiid kom ik wis,
Nou ’k jo iens ken, wer sûnder mis!
Oranjewâld! Dû hearlik wâld!
Hwet moaije namme, eal en âld!
Hwet smoute for it kâlde Noard!
Hwet skaed for hiette yn ’t droege oard!
Hwet beammereuzen boppe miette,
Hwerby, dy ’t wol fen ieuwen witte!
Fol rûzjend blêdgoed allegear,
Yn loanen hjir, yn troppen dêr!
Hjir stiet de moaijste tsjerke bouwd,
Fen stien net, mar fen libjend hout,
Wylt ’t rûzt fen in Natúrpesalm,
Ta ’s Bouwhears lof op swiete walm,
Fen blom en krûd, sa nei omhegens.—
De griene pylders fen omlegens
Nei boppen ta, dy flechtsje hjar,
Ta bôchwirk jinsen yn eltsjoar.
Hwet moaije leanen, djip en smout,
Fen tsjokke stammen, ikenhout,
En dy Marijkemoai alear,
Wol kuierjen seagen mennich kear.
Der ûnder binne reuze-iken,
Dy ’t ieuwen al hjar krún opstieken,
En gledde boeken by de rûs,
Mei ’n tichte blêdkrún, djip en kroes!
Ho toer-heech mennich spjir en din!
Hwaens kop min skraech biëagje kin!
Hwet binn’ der troch hjar niddelgrien,
Al freselike stoarmen gien!
Dochs binn’ hja ’t hiele jier troch jimmer,
By ’t winter moai, krekt as by ’t simmer;
Dy sjogge ek nei wiid en siid,
En witte ek fen d’ âlde tiid.
Ho ’t der dy ljochte bjirk ús each,
Ynienen lûkt! krekt eft hy teach
Om ús oan just syn wite pronk,
Dy ’t sulvrich ús tomiette blonk!
Moai komt syn hege stamm’ fen fierren,
Ut tsjin it blaugrien fen ’e spjirren;
Hwet stiet der in moai kopstik op,
Det fine blêdgoed fen syn top!
Hark dêr de hege populier
Ris waeijen, det syn klapprjen fier
To hearren is yn ’t hiele hear!
Wech-en-der-wear heart min him klear.
Hy andert op de wyn syn waeijen
En wit syn bledden sa to draeijen,
Ef rabbelt hy,—fen hiel it gea,
Hat hy ’t it drokst en swijt hast nea.
Dêr krinkelt him sa mennich paed,
Yn flauwe bochten, fol fen skaed,
Nêst hageroaskes yn ’t reawyt,
Hwaens hunnichswiet yen ’t rûken hiet!
Den wer mei gouden bremerheide,
Is ’t paed biseame twiskenbeide,
Wylst Lelytjes-fen-Dalen prûs,
Hjar klokjes widzje by de rûs.
Nou binn’ wy wol op ’t fierst yn ’t bosk,
En flaeije ús del op ’t tsjokke mosk;
Gjin _sofa_ ef gjin _canapée_
Op ’t Fean, kin ’t helje by dit sté!
Wy tinke as wy hjir sa lizze,
Springfearren, dy ’t gjin fearkreft misse
Bin ’t hjir, de sittings grien flewiel,
Fen ’t fynste tryp en skien en hiel!
Hjir sitt’ w’ as yn in ticht priëel,
De tokken fen in wite abeel,
Dy hingje amper op ’e groun;
Tsjok ûnderhout stiet ticht yn ’t roun.
De tokken fen ’e hazzenúten,
Dy ha de trochgong hjir hast slúten;
De toarnebeijen scoen’ by ’t hjerst,
Yen yn ’e mûle falle bêst.
Is dêr in hoekje sinneskyn,
Dêr komt in flinterke efkes yn.
Ut lange fearren njirrekrûd,
Yn ’t skaed oan hege beammefoet,
Hâldt Kamperfoelje in Elske omstringle,
De Koets syn blomswietwyt, det mingle
Him twisken ’t tûzenleaze grien,
Fen blêd en strûk, fen leat en tien.
Dêr nestelt ’t lytse fûgelboun,
Yn ’t lege beamtgoed by de groun,
Forskûle omraek foar almans each,
Knap siker, dy ’t in nestje seach!
Yn toarne ef yn ’e skerpe kriiken,
Yn ’t kreilgoed fen de jonge iken,
Toarnkrûpers, winterkeuninkjes en mear,
Dy bouwe der hjar nestjes gear.
En digert men nei boppen op,
Sjocht m’ yn ’e iik healwei syn kop,
Yn ’n strampel ’t swarte rûkepear,
Hjar simmerwente is kant en klear!
Ho ’t d’ eksters yn in slingertûke,
Ta fondemint in gaffel brûke
Fen hageprikke en liem it nêst.
Knap mitselje, goed murrefêst.
Sjoch, hwet ’s my dat? hwet hinget dêr?
Wei is ’t en lykwols komt it wer,
To lange lêsten nei in skoft;
’t Sweeft oan in tûke yn ’e loft,
’t Is núver! dochs it hat wol folle,
Fen ’n by-inoar-gearpakt tropke wolle,
Det oan in tûke hingjen bleau,
En troch de wyn den sonk, den kleau.
It like ef in kanarje krekt
Syn kopke út ’t protsje goed wei stekt....
—Ei ju, dat is in fûgelnêst,
Det hinget mei ’n pear triedjes fêst,
En slingert oan de lichte tûke,
Fen d’ iene nei de oare hoeke:
De Gielgou wennet der sa smûk,
Sa húslik oan syn slingertûk’.
Hy ropt syn „Rike Ljue” ús ta;
Dêr hy by wennet, binn’ ’t ek sa!
De Koekkoek jowt ús hoop op rein,
En warskôget: „nei hûs ta tein!
Oars scill’ jimm’ in wiet pakje krije,
En dêrom wol ’k dat net forswije,
Gjin ien, die ’t dêr sa bot fen hâldt,
Al is ’t ek yn ’t Oranjewâld!”
Hwa tikket sa oan ’t hout, dat min
Alhiel om fierrens ’t hearre kin?
Us Specht is ’t, yn syn wyt-rea-swart,
Dy ’t om in houtroep him sa wart,
Dêr woe hy hjoed mei „Middei“hâlde;
Yn dy healdeade wylch, dy âlde
Sit ’n lekker byt, ’t spyn is noch hird,
Mar hy hâldt faesje, ’k leau—it wirdt.
De Klyster, hark! hwet slacht hy lûd!
Dat makket ús de dei noch goed,
Sa’n ien kin mear as sljucht en rjucht,
Sa’n ien dy hat ta sjongen ’t rjucht,
As hy út knopjende strúwellen,
Us jûchjend lûd wit te fortellen,
Fen alle moais, wol wiken lang,
Syn maitiidswille yn syn sang!
En sjoch, ho hjir nou hân oan hân
De kînst Natúr mei sefte bân
Nei det him ’t past, laet s’as hy ’t wol,
En makket alle skudden fol.
Sjoch hjir de hege tsjokke Linen,
Hjar tichte blêdden troch inoar winen,
In pyldergong, fol koelte en skaed,
Wol ’t moaijste yn ’t Oranjewâld.
Sjoch ho sa’n Bûten ien gehiel
Nou waerde troch elk ûnderdiel;
Troch Lineloane en Blommebêd,
It hiele Park is krekt biset;
Ho scoe min ’t moaijer habbe wolle?
Dêr ’s neat to min, ek net tofolle;
Sa djipgrien ’t gêrs, sa frisk it blomt,
Hwer efter moai it slot útkomt.
Altyd wer oars: nou ’n fiks stik lân,
Mei melke kij oan d’ oare hân;
It boulân nou bysiden wer,
Mei rogge en boekweit hjir en der;
Alhiel gjin minsken, hast gjin hûzen,
Natúr sprekt yn it beamterûzen,
Alline ’t libben fen Natúr,
Bliûwt hjir as ’t allermoaiste oer.
Sims makket ek de kinst it moai,
It ien by ’t oar, krekt nei de roai.
Hwet draegt det sêft nei ’t wetter ou,
Mei ’n beamtrop del fen ’t slotgebou!
Ho ’n brúne boeken, wit hofolle!
Min sjocht yen d’ eagen út ’e holle!
Ho klear dy fiwer! swanneblom
By swanneblom, dy soeije erom!
En dy Kastanje! sjoch ris oan!
Syn stamm’, syn blêdtek, o ho skoan!
Hy hat de winter wer trochstien,
En nou is ’t op in bloeien gien.
Ticht binn’ fen bledden al syn tûken,
Alhiel ticht, fol nei alle hoeken!
In grien ferwulf, fol skymrich blau,
Waerd lein, breed oer syn stamme nou.
Syn tûzen kearsen stiek hy oan,
Op blauwe kandlers fen ’e moarn,
In reuzeblommekoer allyk,
Nou wol de moaijste yn ’t blommeryk!
Fier ljochtsje s’ yn syn tsjustre grienens
Dy wite ljochtsjes yn hjar skienens,
In houtdou-pear koerd’ brilloftslied,
Det yn dy krún forskûle siet.
Nou by de túnman ’ris to gast,
En jaen’ wy d’ eagen goed de kost,
Dan sjen w’ ien hearlikheit rounom,
De kostlikheit fen blêd en blom;
De plantenbern út waerme lânnen,
Dy binn’ hjir troch syn warbre hânnen,
Fen ’t Súd en East út fiere oard,
Njûd waen, hjir yn it koele Noard.
En sjoch dat Roazepark ’ris oan!
’t Is ’t laeitsjen fen ’e blide moarn,
Dat der fen útstrielt, hwet in pracht!
By d’ iene amper sinneljacht,
By d’ oare wer in djip oranje,
Dêr ’t donkerbrúne as kastanje,
Dêr wer ien súver yn ’t sniewît,
Dy ’t wis _Madame George Bruant_ hiet!
Sjoch, ho ’t _La France_ hjar greate blom,
Mei ’t wytread blêd op d’ ein teart om!
Dêr ien yn ’t crême, eat grien en wyt,
Dy ’t _Dutske Keizerin_ men hiet.
De _Jacques-Minot’s_ hearr’ foarst to kommen,
Mei _Magna Charta’s_ folle blommen
En ek de _Zephyrin Drouhin_,
Ryk bloeit, rea twisken d’ oaren yn.
Stil! stil! hwet is my dat in sang!
Dêr út ’e fierte, breed en lang!
Sims wémoed is ’t, sims wille en nocht,
Dat alle earen harkjen docht!
Dat is ús Gealtsje, ús mastersjonger,
Dy ’t jister pas fen oer de Tsjonger,
Syn sangplak werfoun yn it Wâld,
En nou mei ’t wyfke brilloft hâldt.
Dêr ha’ wy wer in fiergesicht!
Né, dat forjit men net sa licht,
Hwer it sa’n echt Frysk lânskip jildt,
Nei ’t „Meer” ta, ’t eff’ne griene fjild!
Wol min noch oars, dan hwet nei ’t Easten,
Om ’t bytsje kliûwen yen to treasten,
Den sjocht men wer de moaije wrâld,
Fen ’t Fryske Haegje! Oranjewâld!
Lit Hollân poff’e op syn Haech,
It is en bliûwt altyd de fraech,
Scoen’ wy dochs wol sa mâle graech,
(Al kamen beide ek oan ’e Waech),
Mei ús lyts Haegje „lykom” wolle?
O né, wy hâlde fierst to folle
Fen ’t pronkbyld ien ús fryske wrâld,
It ienich moaije Oranjewâld.
Minskelot
Sa ’s it waer is, is men ek,
Alles hat syn lek en brek,
Alles kin yen dan mislearje,
Nearne hat men sin dan oan,
Neat is aerdich dan ef skoan,
Men wol dan mar krimmenearje,
Yn it wirk in tsjinsin ha,
Unforskilligens dêrta,
Tsjin in oar sa frjemd en bjuster,
Unforstânnich, mâl en koart,
Brûkel, as men fleurich moat,
Krekt forkeard, de skouwing tsjuster,
Hiel den dei allike raer:
’t Súver byld fen tristich waer!
Koarte dagen, mist en rein,
Stoarm en unwaer ’t jowt in ein;
Moatte dochs trochwoarst’le wirde.
It is sims wol ’ris in toer,
Eart dat swiere ûnk is oer,
Dat in byt men ’t wer kin hirde;
It hat faken gâns hwet yn,
Ear ’t in mylde sinneskyn,
It moai waer mei grien en blommen,
Strielt wer oer ús libbenspaed.
Och! dêr is sa-folle skaed,
’t Is in toer, soks troch to kommen,
Hwet yen yn ’e mage sit,
Dêroan hat men frijhwet lit.
Deljaen, under al ús lêsten,
Dy ’t yen ienris oplein binn’,
Giet it mei ef tsjin ús sin:
’t Bêste is stil to birêsten,
Ho ’t it giet ef rinne mei:
Nei de nacht komt wer de dei!
Earnewâlde
Doarpke, yn blauwe weagen,
Fen it djippe Wiid,
Sjoch, do lûkste ús eagen,
Fier al yn ’t forskied!
Moai lyts Earnewâlde,
Lân en wetter hâlde
Dy, as wol hja partsje,
Ef jamk om dy boartsje,
Hwaens in hoartsje ek biste,
Moaije wetterblom!
Sims moat d’ ien dy miste,
Ruilje strak werom.
Wiide wetters boartsje,
Altyd om dyn lea,
Mar ek wol in hoartsje,
Dogge hja dy wea.
As Súd-Westerfleagen
Dei oan dei de weagen
Jeije op dy ta,
Den is ’t sa ef sa,
Ef do giest dêr under,
Wis dochs under ’t skûm,
Mar it is bisunder,
’t Hindert noait in krûm.
’t Bliûwt lykwols by ’t âlde,
’t Lân is dan mei-ien,
Rounom Earnewâlde,
Rimpen tîge grien.
Dan sa’n aerdich hoartsje,
Koen’ de fiskjes boartsje,
Bûten ’t Wiid syn rân,
Op ’t fordronken lân,
Komm’ er dikke snoeken,
Ek al pouns-skiere iel,
Yn d’ útsette fûken,
Foar in hearemiel.
Elk kin sile en roeije,
Hjir yn Earnewâld,
Yn de skipkes soeije,
’t Wetter is hjar wrâld.
Mei ’t op ’t Wiid hwet spûkje,
Net gau giet in hoekje,
Fen it seil den del,
Waeijen is gjin tel!
Fiskje en fûkebreidsje,
Dêr giet it dêrom,
Mar fen ploeije en eidsje,
Wit men der gjin krom!
Oer it wetter fleane,
By hirdsylderij,
Krimp dan jaen? né, nearne!
Dat heart dêr net by!
By sterk iis hirdride,
Om it winnen stride!
Prizen helje, man,
Dêr wit men hjir fen.
En de mînsken binne,
Hjir sa bêst en gol;
Giet men hjir ’ris hinne,
Dat bikomt yen wol.
Skimerjoun
Nou ’t sa nei skimerjoun
Al njonkenlytsen roun,
Giet mei ’t ljocht fen ’e dei,
Yet mennich oars ek wei.
De moed dy giet er út,
Stil wirdt men ta bislút,
Gjin lûdens, gjin gerop,
Wy binne sahwet op.
Men swijt nou ljeaver ’ris,
As dat men praetsk mear is.
It lichem wol op ’t lêst,
Nou stilte, fréde en rêst.
Natúr, dy giet yen foar,
Mei ’t ien sawol as ’t oar.
Dy is de drokte ek sêd,
It fûgelt giet op bêd,
De sinne is al lang wei,
It skimert yet hwet nei;
En hiel de dei fen hjoed,
Mei al syn goed en tsjoed,
Dy litte w’ efter ús,
Mar tinke yn ús klús,
Ha’ wy ús sels goed ward?
Hwet is dêr mei ús bard?
Wy freegje ús sels ek nou,
Yn d’ iensumheit ’ris ou,
Is ’t aerdich, skiklyk gien?
Ha wy ús plicht goed dien?
Koe it mei hjoed der lâns?
Waerd’n wy ek hwet mear mâns?
Yn hwet yens plicht ús seit?
To witen, ho ’t nou leit,
Is wol hwet fen bilang,
Hwent as wy ús gjin twang,
Oplizze wolle net,
Dan leau ’k net, dat men ’t redt,
Ta echte betterskip,
Dat jowt dan net in drip.
’t Is goed, dat w’ eltse joun,
Us sels wer ’ris ha foun,
Soks is foaral net kwea,
Docht siker ús gjin skea.
De Blomkes
Nou, lytse blomkes! nou op bêd!
Al binn’ jimm’ ’t bloeijen lang net sêd,
It kin nou net mear lije;
’t Is mear as tiid, och leau my mar,
Wy kinne ommers wol eltsjoar,
Jimm’ scoen’ jimm’ nocht nea krije.
To berntsjes, to myn ried „Hawar!
To gau op bêd, dêr ’s gjin mear kar!”
De nachten wirde fierst to lang,
Ik wie for jimme wier al bang,
Dat it to let scoe wirde,
Jimm’ boartsje as mar ien sinnestriel
Yet laket, mei jimm’ read en giel;
Al kinn’ jimm’ ’t deis wol hirde,
To nacht pakt _ien_ jimm’ by de kiel,
Biried jimm’ nou for strop en stiel!
Ik wit hy komt yet joun yn ’t lân,
Hy sit al op ’e Easterrân,
Mei ungedild to wachtsjen.
Ik wit it goed, ik ha him met,
Hwent jisterjoun wier hy hiel let,
Mei ’n sniebui al oan ’t jachtsjen,
Do ’t jimm’ al slepten, blomt en blêd,
Hy wie sa rou! Wês wol biredt!
Bistopje mei ik jimm’ nou fêst,
Ta ’n lange swiete winterrêst,
Nou ’t jimm’ dit fen my hearre;
’k Ha blêdden, rûchte, strie en hea,
Dat stopje ik jimme om ’e lea,
Dêr scil k jimme yn biteare,
Al-hiel-en-dal jimm’ teare lea,
Dan is hy ’r ou, oars is ’t jimm’ dea!
Foldien
Foldien de rekk’ning mei de dei,
It loek sa stadich nei de joun;
De wirktiid mei syn drok gejeij,
Hat op it lêst syn ein dochs foun.
Wy stean’ nou stil en wachtsje ’ris,
En tinke nei, ho ’t alles is.
Dêr is nou gjin ferhael mear op,
Men kin gjin stap ek mear tobek,
Dêr beldert om yens hals in strop,
Dy bliûwt, al tiergje w’ ús ek gek.
Dêr is hwet bard fen moarn ta joun,
Dêr is hwet skript en underfoun.
Wy habb’ in swiere sylbeage oan,
Dy twingt yen sa aloan tsjin ’t boarst;
Wy fiele ’t by ús sels sa skoan,
Elk fen ús, dat net oars it moast.
Wy binn’ dêr en troch moatte w’ er,
Dat kaem ús oer, ús allegear!
Al gyng it alles hjoed moai skoan,
Hy sit ús danich yn ’e lea,
It is in rek ek, sont de moarn,
Yn ’t skrippen for it deistich brea;
Is ’t wirk ek swier, de earm ek warch,
Brea jowt it!—slomme sunder soarch!
De rekk’ning is foldien fen hjoed;
Wy binn’ dêr troch—mei eare ek;
Mar op is ek ús libbensmoed;
En woen’ ek lang net graech tobek,
Hjoed hâldde ús lang, lang op in bien,
Dy lange dei is wer foldien.
Hwet tiid is ’t moaist?
As de bûterblommen bloeije,
En de ljipkes dêroer soeije,
Draeije om bar, dan heech, dan leech;
’t Ljurkje yn boppeloften heech,
Altyd trochsjongt, noait oan-ein
Yn ’t moai waer op Peaskesnein:
Dan tsjûcht alles like bliid:
Nou is ’t wol de moaiste tiid!
Pronket al it beamt’ mei blêdden,
Steane op stânnen alle mêdden,
Sjochst de wyn dêr sêft oer gean,
Oer dat blomt yn bûnte klean;
Hôf en tún, de finne bloeit!
En it nôt by dagen groeit!
Alles laket like bliid:
Dan is ’t ek in moaije tiid!
Ja, dan sjogge wy s’ ek kommen,
Yn wytrea de Pinksterblommen,
Wylst sa moai troch hiel it gea,
De appelbeammen steane blij-rea;
Fol bûnt fé is ’t blommich lân,
Foarlik stiet de rogge op ’t sân.
Dy thús bliûwt ef giet fen honk,
Sjocht men yn ’e Pinksterpronk.
En as wy hwet fierder binne,
Sahwet om Sint-Jansdei hinne,
Sjoch dan rûkt troch ’t hiele gea,
’t Fen it lekkre nijwoan hea!
Hwet is ’t moai, sa’n simmerjoun,
Ear de griene, waerme groun,
Mei syn gêrs, syn nôt, syn blomt,
Under wite dauwe komt!
Ho troch-myld binn’ dan de sigen,
Dy ’t dêr boartsje troch de twigen,
Fen ’e hege linebeam!
Dat ’s de ljeave simmerdream,
Dy ’t nou mei de skimerjoun,
Fen ’e loft giet nei de groun.
En strak seit tsjin al it blomt,
Dat in moaije dei moarn komt.
Ja, dan jowt Natûr safolle,
For it hert en for de holle,
Dat min tinkt dêr dan oer nei,
Hwer komt al dat moaije wei!
Tankber wirdt it yen to moed,
For al ’t moaije, for al ’t goed;
En it each, dat skôge het,
Slút him den for ’n stil gebet.
Gaesterlân yn ’t bigjin fen 1900
Gaesterlân, bosk en strân!
Leechlân, marren, sân!
Kippenburg en hearlyk Rys!
’t Hunnebed djip yn ’e groun,
Net lang lyn by tafal foun,
Lit ’t sa bliûwe—dat is wiis!
Tink dêr om: ’t wirdt oars in griis....
Och fordústrewearje net,
Hâldt _daelk_ op—oars is ’t to let!
’n Beam is net in poddestoel!
For in beam, dy ’t ien’ris foel,
Sjit gjin oaren yn _ien_ nacht
Samar op ta ’n ikebosk,
Under yn it klamme mosk;
Dêrom! wês dêr op fordacht,
Ear de bile djipper slacht,
Dat _ien_ nacht en _hundert_ jier,
Skille noch al aerdich fier.
Dêr is yen fen jongsôf leard:
Dat men al hwet âld is—eart!
Nou stiet dêr sa’n moaije iik,
Jinsen o sa’n hege spjir,
En sa’n kroeze iper hjir,
Net _ien_ fen hjar is noch siik,
Net _ien_, dêr ’t in tokke ôfbriek,
Bjirken ljocht, yn folle fleur!
Hânnen thús! foart mei ’t geseur!
Sjoch jimm’ dy kestanje net?
Dy ’t in blommekroane op het?
Sjoch dy boek! hwet is dy moai!
’t Giet er yen fen oer ’e lea....
Och! jimm’ wirk docht ús sa wea;
Jimme dwaen hat miett’ noch roai,
Nou men ’t sjocht yn simmertoai,
En dochs unforskillich kâld,
Dêrby bliûwt for hjar bihâld.
Wier! it aerdet gâns nei moard,
Dingen dwaen fen dizze soart,
Wrychtsjes! it roait wâl noch kant,
Dat jimm’ sa’n oerdwealskens dwaen’,
Jimme wirk moat fen ’e baen;
Elts krijt sa oan jimme ’t land;
Misskien wird’ jimm’ ’t lân útband,
Lit dochs alles op syn sté,
Smyt de bilen yn ’e sé.
Jimme krij’ oars sa’n partij,
Dêrom—lit it hjir nou bij.
Roei net út, mar plantsje oan;
Fryslân is oars al sa keal,
Hâldt dochs plak for finkje en geal!
Set it yn ’e kranten moarn:
„Gaesterlân wirdt net bidoarn!
„Gaesterlân bliûwt ’t moaije lân,
„Mei syn bosken oan syn strân!”
Moed hâlde
Maitiid, Simmer, Hjerst en Winter,
Wikselje mar jimmer ou;
Froast en snieflok, blom en flinter,
Folgje elkoarren altyd gau;
En ús lok-stjer skynt ek faek net,
Bliûwt wol hiele jierren wei,
Dat it ûnk ús pakt omraek yet,
Op ús moaije simmerdei.
Altyd it forstân dos brûke,
Stil wêze as ’t nei ’t sin net wol,
Oan ’e koartste sile lûke,
Al wirdt ek ús miette fol!
Moed hâlde! dêr moat it hinne,
Moed forlieze jowt gjin pas,
Kinn’ wy ea ús lot untrinne?
’t Makket dochs ús ûnk net los!
Hjerst
O, simmerdei
Dy ’t strieljend wei
Mei seine kaem fen boppen!
Do ’t al dyn pronk,
Tomiette ús blonk,
Yn grien en blomt’,
Troch fiere romt’,
Koen’ wy hwerom dy roppe!
Nou sjenn’ wy ’t earst,
En just op ’t klearst,
Mei wémoed yn it herte,
Ho moai do wiest,
Nou stou wer giest’,
Nou ’t wer is dien,
Mei blomte en grien:
Dyn skieden docht ús smerte!
Nou rûst net mear,
Dyn amme tear,
Oer ljeave blommeknopkes;
Nou hâldt dyn wyn,
Net mear him yn,
As ’t blomtún hy
Sims moat foarby,
Reafall’ge blommekopkes!
Wy tochten nea,
Dat al dat rea,
En giel en wyt fen ’t blomte,
Hjar bûnt en blau,
Hjar pears sa gau,
Fen tûke en ’t grien,
Sa gau wier dien,
Yn hiele wide romte.
Neitinken
Lit ús wille smeitsje,
Lit ús sa it meitsje,
Dat it oan ús net
Selvers sitten het,
Dat mei ûnk en lijen,
Faek wy hien’ to krijen,
Folle eigen skild!
Ja in hiele bult,
Ha wy ’t oan to witen,
Dat wy hiele riten,
Hast gjin wille ha.
Wier! it leit faek sa.—
Soks heart ta ’t forline,
Seit men, as de pine,
En it swier fortriet,
Yen dan wer forliet.
’t Makket yen net fetter,
Al wirdt men ek better,
’t Komt yen earst yn ’t sin,
Mei in nij bigjin;
Fen soks bliûwt in groede;
’t Greatst ten ’t tige tsjoede,
Dat ús pleage omraek.
En de nocht ús faek,
Fierst to faek ûntnomd hat,
En as it wer romt’ hat,
Is ’t ynienen wei,
Al ho swier ’t oars lei.
En wy moatte ommers,
Stees mar wer oan, sommes,
Us der ynjaen ’ris,
Hwerom dat sa is,
Sa dat wy dan letter,
En safolste better,
Seagen, wer ’t fen kaem,
Dat sa’n rin ’t hie naem,—
As wy den net hirde,
Troch dy slaggen wirde,
’t Jowt den alles neat,
En it giet forkeard.
Wolle wy net leare,
Dat w’ ús ’ris omkeare
Hwet it ús sims docht,
Dan wie ’t om ’e nocht.
De earste Maitiidsdei
o, Earste sêfte Maitiidsdei!
Ho nimst ús sa yn-ienen mei!
Sa sunder ús to roppen, nei
De earste maitiidswille!
Ho stjûrst de flinters op ús ta,
Dat hja yn-ienen for ús, sa
Hjar wjukjespronk untditsen ha,
Oer ’t blomt’ yn ’t roun forsjille!
Wy sjenn’, mar kinn’ dêr hast net by:
Nou ’t Súdewyntsje, tear en lij,
De flinterkes en ’t blomt op nij,
Ut tek en skreef en herntsjes
Al noege en rôp: kom, kom! to gau!
De wyn is om, de loft is blau!
’t Is hege tiid, och kom dan nou!
To! út jimm’ winterwentsjes!
Bûrum
Tsjep doarp mids fette klaei,
Mei fé fen ’t bêste skaei,
Men seit: ’t is Fryslâns fetste groun,
Dy ’t op syn boaijem mar wirdt foun!
De bouwen binn’ dêr hast to swier,
Foaral as ’t is in droechsum jier,
Mar is it waer net al to fêst,
Dan is it nôt dêr tige bêst.
It aerdet dêr nei Grinslân al,
Mei Frysk petear is soks ’t gefal,
Ja dûbbeld is ’t der Eastergea,
Dat rint yn ’t Easten dêr krekt dea.
As doarp docht Bûrum ek fiks mei,
Syn striette dat ’s in skienne wei,
Dy bôget sa fen ’t West nei ’t East,
Yn ’t Westen binn’ de hûzen ’t kreast!
Op ’t East is ’t lykwols ek goed gnap,
Dêr docht men net in ink’le stap,
Ef is ’t dêr skien, net better kin ’t,
Men is it rounom sa net wend.
De flinke tsjerke en gnappe toer,
Sjocht selst in ein fen Grinslân oer,
De greate mounle pelt it koarn,
En brekt en mealt mar altyd oan.
Twa tsjerken, beide sa as ’t heart,
Twa skoallen dêr ’t de bern men leart,
Dy binne sahwet op ’e ein,
Struij’ ’t jonge sied yn ’t bernebrein.
De beammen wolle er net unfoech,
As ’t lof him maitiids ier ûntjoech,
Wylt ’t is noch tige tear en fyn,
Dan lijt it fen ’e Noardewyn.
Yn Bûrum sit in knoarre jild,
Hwer ’t oars sa mar fen sels forsjilt,
Hjir bliûwt it stees en docht syn nut,
Sadet dêr nea oer babb’le wirdt.
De Sé smiet Bûrum skatten lân,
For ien sédyk mar yn ’e hân,
It hat „’t Nij Krúslan”, foar ’e helt’,
Yn letter ieuw dêr yet by teld!
Simmernocht
Yngrien ’t lân, fol blomt,
Troch de hiele romt!
Hiem en miede en finne,
Blommen dêr-troch hinne,
Hwent de maitiid is wer komd.
Moai waer dei oan dei!
Alles waret mei!
Alles kin men tille:
’t Is ien—alles wille;
Al ’t ûnk is yn-ienen wei.
’t Beamt is ticht fen bled,
En fen ier ta let,
Sjongt it fûgelt tige,
Ut ’e beammerige,
Hwa dy ’t nou gjin wille het!
’t Hôf yn Pinksterpronk,
Dat ús ta him wonk,
Om yet eltse tûke,
Us nei him woe lûke,
Foar syn blossom-moai forsonk.
’t Sweltsje bouwt syn nêst,
Under d’ oes deis fêst,
Op it jiertal tritich,
Fen it anker, flitich,
Gint him súver nea gjin rêst.
’t Lyts kreas húske ticht!
Liemswier, fearkelicht!
Ho sy hjar dêr warre!
Krekt as de earebarre,
Heech dêr bopp’ hast út ’t gesicht.
Reabont, wît en brún,
Floddert yn ’e tún,
’t Flinterke oer ’e strûken,
Om ’e blommetûken,
Ta hjar heechste wite krún!
Hundert eagen scoe ’k,
Hawwe wolle, koe ’k,
Al dy wille fetsje.
Och! ’t is mar sa’n setsje,
Dat sok moaijs yens eagen loek.
Túch en Blommen
Túch en blommen waeksje beide,
Rounom troch inoar yn ’t gea.
Blomkes moai selst oan ’e heide,
Aerdich ljeaf yn poarperrea!
Túch meije al dy plantsjes hiette,
Dy ’t gjin waerde oan sulver ha,
Mar dochs roppe s’ ús tomiette,
Dat s’ ek in bitsjutting ha’!
Kin men mar allinne libje,
By it gêrs, dat bûter jowt?
Scille wy mar rimpen kibje,
As in man hwet blomkes bouwt?
Né! wy moatte mear as ite!
Ien, Dy ’t blomkes en it nôt
Beide makke, lûkt in rite,
Us troch ’t Blomt nei heger Oard.
Yn April
Bûten is it nou to finen!
Wier ’t yn lang gjin trewis dêr,
Om ’e kâlde Noardewinen,
Nou is ’t Maitiid! Maittiid wer!
Ljeave herten: wite Wyfkes,
Stiene dêr mei griene lyfkes
Om ’e fine lea oan, prûs
Yn ’e smoute fen it hûs.
Nikke mei hjar lytse beltsjes,
As de skelfink maltiidsteltsjes
Op mesyk bringt boppe hjar,
Krekt is ’t, ef forstean’ hja inoar!
Titelroazen, gouden sinnen!
Peaskeblommen, rea, wyt, giel,
Sjocht mei ’t bloeijen men bigjinnen;
Bijkes ’r al oan ’t hunnichmiel.
Protters kweelje ’r op de pannen,
’t Jongfé dounset yn ’e lânnen,
Grienens leit oer ’t hiele gea,
’t Beamt tsjocht om ’e neak’ne lea,
Stâltsjes, strûkjes oan en bledsjes;
En wy sjenn’, mei lytse setsjes,
Selst de alder-âldste stronk,
Klaeijen him yn maitiidspronk.
Birgum
Wiide Ie en Birgermar,
Rikke dêr de hân eltsoar,
Hwer dan oan de Birgerdaem,
Syn bigjin ’t moai Birgum naem.
Birgum! ljeaflik boskryk oard,
Dit foaral yn ’t hege Noard,
Mei sa mennich kwekerij,
Hwer ’t deldraegt krekt yn it lij!
Sa ’s yn hiele Frieslân net,
Moaijer min ’t wol nearne het!
’t Seit my hwet: der heart hwet ta,
Dy ’t soks to biöard’rjen ha’!
Kom, bigjin w’ ús kuijer dêr
Troch dy túnen, hinne en wer.
Eltse stap lit nijs ús sjen:
Moais fen fremde plantenbern,
Ut Amerika, Japan,
Afrika, wit ik er fen,
Ut Australië kaem hwet;
Elts brocht hjir syn planteskat,
Heech fen ’t Noarden, djip fen ’t Súd,
Amper alles wirdt hjir njút.
Dy ’r in bytsje mear fen wit,
Seit, dat net fensels soks giet.
Beammen, ’t blêdgoed as fen goud,
Oan fremdsoartich ikenhout;
Wer goud-ipers by de rûs,
Rjucht fen stamme en ’t tûkwirk kroes;
Boeken brún by ’t bonte blêd,
Dêr in hiel park mei biset;
All’gear fremdigheden, dy
For de measten binne nij.
En hwet oars net, hwerfen ’t skaed,
Leit oer ieder slingerpaed;
Alles ûnderhâlden gnap,
Sjocht men daelk, by ieder stap!
Ris in blompark: knop en blom
Kipet blier yn ’t grien rounom.
Hjir Geraniums, Roazen dêr,
’n Nagelpark dêr jinsen wer;
Neist it simmergoud en brún,
’t Yngrien fen in wintertún,
Coniferen, Thuya’s, Din,
Hwet men mar bitinke kin.
En dan is dêr greate kar,
Fen Reinett’ en Juttepar,
En fen giele Zomeraagt,
Dy ’t mei ’t earste jier al draegt.
Nou dat wier in lange tocht,
Dy ’t ús nijs en nuttigs brocht.
Nou sjenn’ w’ efkes oer ’e mar
Blauw en wiid.... hwet in gefar,
En ho’n seils by ’n inkle boat,
Tjalken, jachtsjes, alle soart:
Eastemar, dêr flak dwarsoer,
Mei syn mounle en dûbble toer,
En Samar komt yn it Súd
Moai ta ’t hege beamgoed út,
Dat dan as ien griene krâns,
Ta Garyp de kym giet lâns.
Birger Nijstêd gean’ wy lâns,
As foarbûrren gâns hwet mâns,
Dan komt yn syn greatskens gauw,
Birgum ’s toer en tsjerke nou,
Stiet mei krúsfoarm yn syn pronk,
Yet stiet hy dêr.... hwet ek sonk!....
Bleau hy fen it Kleaster oer,
Mei syn Tsjerke—hy—de Toer.
Fen de Twisken-Dykster-Streek
Komt út „Bûtenrêst” de reek,
Gean’ wy dat in eindsje om,
Tepp’ w’ oan ’t poeltsje in „Lieseblom!”
Birgums mounle is bikend,
Ieuwen is hy ’t mealen wend;
Sjoch syn bréde sânwei lâns,
Dêr stiet hy nou frij hwet mâns.
Mar ho fremd is dit bitocht:
Hjir de dead mids ’t libben brocht,
Yn sa’n drokke herne in grêf,
Past dat for it minsketsjêf?
Fréde en swijen wol de dead;
’t Moat fen ’t libben dan mear neat;
Nei dit libben swiete rêst,
Fier fen drokte slept it bêst.
’n Slot mei ’n oanlech komt nou sa,
Eart wy yet de bûrren ha’.
Net to breed en net to nau,
Sjenn’ wy rjuchtút him hiel ou.
Sizze „Dei” by Tsjibbe Gearts,
Yn it Frysk dêr fierwei ’t leardst!
En nou troch nei ’t úterst West,
Treffe ’t lykwols net mear bêst;
Do dêr twa rige iken yet
’t Paed oerskaden, sa as net,
Men jamk yn dizz’ omtrek foun,
Dy bikend wiern’ fier yn ’t roun!
Och mei wémoed sjenn w’ er nei....
Hwet wie ’t do in moaije wei!
Dochs is by ’t forstoarne grien,
Altyd yet de poppestien!
Birgum, dat just Birgum is
Troch him—dêrom is it wis,
Dat hy nea net giet forlern,
Omdat al de Birger bern,
Kamen allgear al den dei,
Fen de Poppestien iens wei.
’t Birger bernekrijen is,
Bliûwt hy dêr, al ridlik wis.
d’ Ikebeammen binn’ dêr wei,
Slimmernôch—mar gean’ wy nei
’t Noarden út, dan libje w’ op,
Dêr is bosk wer, beamtetrop!
Ticht is ’t dêr—fen beamte fol;
’t Gealtsje komt dêr maitiids wol,
Klysters hûsje ornaris dêr,
Sjonge om Maeije allegear.
Wetters blinke er klear en ljacht,
Ut it grien fen beamtepracht,
Skadich is it dêr en smout
Twisken ’t kreil en opgeand hout.
Nei de Daem strak, krekt oars-om,
Fiergesichten dan rounom.
’n Linebeam op ’t Markelân,
Merkt men oan yens lofterhân,
Tsjeppe hûzen, griene greid,
Hwer in houtflot ’t plak ús seit,
Dat dêr iens de „Poltrok” stie
Dy ’t as houtmounl’ namme hie,
Dochs draeit altyd dei oan dei,
Oan de nije wetterwei,
As syn broer út d’ âlde tiid,
Parset d’ oalje nou út ’t sied.
Hjir stean’ wy dan op ’e Daem.
’t Plak wier altyd hwet fornaem.
Simmers skipfeart en derby
Den ljeafhabbers fiskerij.
Hwet dat hjir in drokte jowt!
Skippen, boaten, ef fen Ljouwert
Dy fen Amsterdam—fen sins
Binn’ op reis miskien nei Grins.—
By sterk iis, ho’n winternocht,
Dy ’t de Birgermar hjir brocht!
’t Moaijste plak yn Fryslân wis,
Dat dêr oan it wetter is!
Dêr d’ Iikmounle fen alear!
Docht de bast nou net mear sear.
Seis en fjirtich kear sahwet,
Slacht de koeken hy, sa ’t moat.
Hjir waeit oan ’e wetterkant,
It frij fen East- en Westekant.
Lang forlyn hat hy forlern,
Hy, syn broer, it twillingsbern,
Dy ’t dêr by de âlde Daem,
Sage mei syn dûbbel raem,
’t Is net oars: mar jammer is ’t,
Dat men him dêr ek al mist.
’t Utsicht: ho ’t yens each yn ’t Wêst,
Op safolle toeren rêst.
Min sjocht midden Fryslân yn;
Oer de Ie yn sinneskyn,
Klear Sawâld rjuchts oan yens hân,
Lofts Garyp yn beamterân,
Warten lit syn toer yen sjen,
’t Greate Wergea amper. Hen!
Dêr komt efter ’t beamgoed wei,
Ljouwert selst op in heldre dei,
Wettermounlen ha dêr ’t ryk:
Hast neat sûnder mounle en dyk.
Sjocht min dan ris ta bislút,
By moaij waer nei ’t Easten út,
Dan jaen’ dochs wy wol de kar,
Oan ’t gesicht oer Birgums Mar!
Bosk-omseame leit syn blauw,
Dan ’ris wiider, dan wer nauw,
Hielendal for d’ eagen bleat,
Ta de Skûlekboarger feart,
Hweroer ’t Tilster mounlepear,
Teant him heech en ljacht en klear,
Oer it drokke skipgefar,
Fen de greate Birgermar.
Omsjen
Dêr rize út yens hert sims tinzen,
Sa mar fen selwer faken wei,
Hja kamen fier fen oer ’e grinzen,
Fen jister en fen hjoed de dei;
Hja kamen fier fen wit hwa hwerre,
De measten tige unforwacht,
Hja kamen ús oer ’t mot by nacht,
Hja wolle graech ús nocht bidjerre,
En lykwols men kin dêr net foar;
Hja komme binnen, lang net skrúten,
Hja ha net tikke earst op ’e rúten,
Net mei de klink rink’le oan ’e doar.
Men moat ta d’ ein ta hjar oanhearre,
En selwer mei men net oan ’t wird;
Hja prate troch fen hwerre en dêrre,
Men fielt ornaris hwet ’t bitsjut.
Hja prate oer unfoldiene rekken,
Dy ’t by yen al forgetten hiet,
Mear komt dêr fen ús greate brekken,
En hwet dêr mear yn ’t boekje stiet.
Yet goed to meitsjen, o safolle!
Hwet klear west moast al o sa lang!
Wy lieten alles mar sa ’t rôlle,
Wy wierne tsjin ús sels net strang;
Men woe it graech by ’t âlde litte,
In bulte omslach joech it faek,
Dan scoe ’t op ’t lêst grif wol forjitte,
Dy drokte waerd’ in hiele saek.
’t Is al fen kant nei dat men tochte,
’t Wier troch de lange tiid foldien.
Sei, as men ’t yen tobinnen brochte,
„Dêr is de strikel fêst oer gien.”
O, alderlei forkearde dingen,
Dy hie men sommers by de ein,
Men sei en die sa faek dan ringen,
Hwet better net wier _dien_ ef _sein_.
Ho faek dat men yen dan net steurde,
Oan sa’n mispaske, rimpen dien,
Gjin amerij dêr iens om seurde,
En dêr oer neitocht net iens hien’.
Flokt hat men wol en kett’reminte,
In oar to nei west yn yen praet,
Wy joegen ’t wer mei dûbb’le rinte,
In wize mûle: in _lange haet_.
Wy ha ús eigen stâl forbûke,
Troch ûnforskilligens en hwet,
Nou moatt’ w’ in swiere sile lûke,
En sizze: hwet ha’ wy in lot!
Wy moasten omsjen nei al ’t jinge,
Dat lang net yn ’e heak yet wier.
Hja praetten earnstich, woen’ ús twinge,
As men net nei hjar sin nou die,
Dêr kamen ek al drigeminten,
Us lot, ús Lok, dat hinge er oan,
’t Giet net allinne om ’e sinten,
Men tinkt ek om ’e dei fen moarn,
Om yens fetsoen en om yens eare,
Men seit: host’ mûchlik dat ’t sa kaem?
En moat it sa? hwer scil men keare,
Nou ’t it sa’n kronkelwei krekt naem.
Men fielt yen op sa’n stuit neat lekker,
Hjir stiet it moatten foar ’e doar,
Dêr wirdt yen sei: „wirdt mar goed wekker,
„It jildt Jo sels, folstrekt gjin oar.
„Men kaem om ’t Jo rjucht-út to sizzen,
„Wy binn’ allinne dêr om kaem,
„Ho dat de saek nou komt to lizzen,
„De moite hat men dêr ta naem.”
—Lêz op dan mar: ik moat wol heare,
Ik kin de wierheit dochs net keare,
En ikkerje, hwet ’k misdie, op:
Ik krij in poarsje op ’e kop.—
„Wy komme aerdich earst fen fierren,
„Fen ôf Jo trije en tweintich jierren,
„Do wiern’ Jo mounich—ta ’t forstân,
„Nou stien’ Jo hast op ’t grêf syn rân,
„’t Is tiid, ta omsjen wol to kommen,
„Dyn skildbrief sprekt fen greate sommen,
„’t Stiet mei dyn saken bare bryk,
„o Jonge, ho wirdst dû wer lyk!
„’t Bikrûpt my, dat ’k net ien’ris yette,
„Myn goede rie koe hearre litte,
„Dos skodsje d’ âlde minske ou,
„Kear ta dy sels yn: ha birou!
„In heale ieuw is al forstritsen,
„En mei ’t forkearde hast net britsen,
„Wist dû miskien, ho âld dû wirdst?
’k Bigryp net, host it langer hirdst’;
„Foar ’t lêst is ’t, dat ik dy warskôgje!
„En mei it nea Jo dan birouwje,
„Dat Jy net nei my harken, Man!
„Sjesa! nou witt’ Jy er alles fen!”
Dêr prate tsjin Jo, Jo gewisse,
Jo kinn’ dy echte Frjeun net misse,
Dy hâldt Jo mei syn fêste hân,
—As Jo oan ’t wilewaeljen binne,
—En op forkearde paden rinne,
—As Jo taharkje—yn ’e bân!
Blom en Lok
Beide bloeije: Lok en Blommen;
Habbe wol hwet fen eltsoar;
Tagelyk sjocht men hjar kommen,
Troch ien bui fordwine hja.
Tonger kin sa rimpen komme,
Broeit sa ungemirken op,
En de jouns leit al de blomme,
Weiheilt mei hjar moaije knop.
Hwa scoe dat om middei sei ha?
Do ’t de loft sa helder wier,
Dat it ljeave blomke lei sa,
En foarby wie wille en tier!
Minske, sa ’s Jo lot ek folle,
Sa ’s it mei dit blomke gie,
Dat de moarns hjar moaije holle,
Yet sa blier opstitsen hie!
Moarns binn’ wy faek lokkich tige,
Alles is dan licht en rom,
Mar do ha w’ in tynge krige,
Dy smiet it yn-ienen om.
Mar ien flater, dy ’t wy meitsje,
Dan ’s faek al ús wille wei,
O, dy kin sa tûk sims reitsje,
Lok en Blomt, dy nimt hy mei!
Treast
’t Mei bare tsjuster lykje,
As alles tsjin yen is,
As alles raer giet, mis;
Us frjeunen ús untwykje,
Neat mei ús op mear ha’,
Ja wis, ’t spant sommers sa,
Dat wy dan hast biswykje.
Rjucht út dêr troch! gjin triennen;
Nei rein komt sinneskyn,
Dêr mar mei moed op yn.
De smerten, dy ’t ús ’t dienen,
Sjenn’ wy dan efternei,
Dat oars ús paed net lei,
En toant ús, hwa ’t wy wiernen!
Grou
Grou! ynmoai doarp, sa tsjep, sa skien,
Sa’n echt Frysk doarp, soks fynt men tin.
It winkt út allerfierste fierte,
Sa frjeunlik ús al neijerby,
Ef nou foart-earst—ef wer op nij,
Us ’t Wolkom ansens sa scil hiette.
In diamant yn grien en blauw,
Sá liket wol ús ienich Grou,
Hwer ’t wimelt hast fen boat en skippen,
Nêst boerepleatsen foars en frij,
Elts mei syn wettermoulne erby,
Yn troppen kij, as bûnte stippen.
En mids dat al stiet heech ús Grou.
As boppest breed it tsjerkgebou.
De toer echt-frysk nei d’ âlde moade;
De trije mounlen heech en frij,
Bring’ oan ’t gehiel ek hjarres by,
Mei ’t hege beamt oan ’t moaije oarde.
Hjir ha de eagen tige kar:
Yn ’t Súden blinkt de blauwe mar,
Tomiette yen mei sulv’ren weagen;
Nei ’t Westen krinkelt breed de Grou,
Noard-op oer ’t fjild riist d’ Aldehou,
Earst komt oer ’t Wiid de Bird foar d’ eagen.
Sa binn’ wy nou yn ’t rounte gien;
In lytse rounreis ha wy dien.
Mar scoene wy biskriûwe al ’t skiene,
Al ’t moaijs sjen yn sa’n amerij,
’t Echt-fryske yn dy skilderij,
Hwer eindsje? siz my, hwer bigjinne?
Gean ’ris in ljachte simmerdei,
Yn ’t jachtsje oer ’e wetterwei,
—Fen Noarden ôf—fen Earnewâlde,
En stjûr dan nei de Grouster toer,
De brede, kroeze wetters oer,
Dan scil men Grou unthâlde!
Al hien’ de greate Broerren[1] net,
As Bern dêr ’t earst de foetsjes set,
—De Ljue, dy ’t Grou for alle ieuwen,
Great-makken ta de heechste rom,—
Dochs seach men oars nei Grou ek om:
Syn moaijens wie dêr om to _bliûwen_.
Lykwols is Grou, is Grou troch hjar
Yet greater Grou waen, selst de mar,
—Tinkt yen—rûst ljeafliker, is blauwer;
Hjar Heitehûs wirdt eare erom,
Dêrom bloeit op hjar terp de blom,
De finneblom by ’t maitiid gauwer.
[1] De Broerren Halbertsma
De Maitiid komt
De Maitiid komt mei grien en blomt,
En allerhande fûgelsang;
Natúr ûntdocht hjar fen ’e twang;
De blêdsjes roppe: „jaen my romt!”
Hwent sikerwier! de Maitiid komt,
It is net oars, wy wierne bang,
It dûrre ek in bytsje lang.”
Elts blomke flústert yn ’e greid:
Foarop jimm’ bledsjes, to! derút!
De wyntsjes waeye bol fen ’t Súd,
Hark mar! swietlûdich troch it reid,
Hwer ’t reidmoskje yn syn sangkje seit:
„Kom mar, in gau en goed beslút,
Kom bledsjes jimme mar foarút!”
Der komt in maitiidsbuike oan,
Mei bûterdrippen by de rûs;
Dy komme er oan mei sêft gesûs,
Bytiid al yn ’e iere moarn.
Dat is for ’t lytse krûd sa skoan.—
Nou ’t dript fen ’t beamte en fen ’e oes,
Brekt ’t earste blomke út syn klûs!
Hwet hie dêr mennich fûgelpear,
Nei útsjoen dat sa fier ’t hast wier!
Faek harke ho ’t it dochs wol stie,
Mar altyd wie it, kear op kear,
Gjin ien fen allegear wie klear;
Gjin ien die ’t yet de tynge hie,
Dat nou it selskip hinnegie.
De Eiber doarst net ienris yet,
Lit stean fen ’t lytse fûgelgûd;
Der gyng alhiel gjin ien fen foart;
It Sweltsje hie ’r him net nei set,
It Gealtsje wier lang net biredt;
’t Boumantsje net, dat ek mei moat:
En nou waerd’ ’t wachtsjen yet sa koart!
Sjoch! op ’e hege skûrrenaed,
Dêr stiet ús keningsfûgel nou!
Sjocht fen syn hege prikkebou
Oer hûs en lân, oer poelke en paed,
En loert de minsken yn ’e kaert,
Ef siket dobbe en sleaten ou,
En wachtet klepprjend op ’e frou.
En mei him kaem it hiele boun,
Him wipte Bouman op ’e stirt,
It Sweltsje fleach allike hird
En hat op ’t anker ’t nêst wer-foun,
It sjongt en fluitet oer ’e groun,
In sang, dy ’t Maitiidsnocht bitsjut,
Men fielt nou, dat it Maitiid wirdt.
De Sinne laket bliid dat ta,
En hiet de twirkes „sêfkes oan,
„Dat Moaije moat my net bidoarn,
„Fen sêfte koeltjes moatt’ hja ’t ha,
„En sinneskyn, dat meij hja sa!
„Tear binn’ de blomkes: neat gewoan,
„Klûmsk ’t fûgelt: thús sa’n earste moarn!”
Sjoch! ho ’t nou alles him ûntjowt;
Gjin inkeld beamke ef ’t wirdt grien,
De maitiidspronk wirdt al oan dien,
De pûskes rûke oan ’t wylgenhout,
Gjin fûgel, dy ’t gjin nestjes bouwt,
Gjin blomke dat net bloeit, gjin ien!
Ho ’n minsken, dy ’t forlangst ek hien’!
Raerd
Jowt min yen ’ris op in paed,
Om hwet moais fier ef neiby,
—Wie ’t oars, ’t die my bare nij,—
Ef men kaem al gau to Raerd.
Raerd is wûnder tsjep en skien,
Min sjocht dêr by eltse stap,
Neat as alles lyke gnap,
Ef hie ’t stees to pronk mar stien.
Môlke, bûter, tsiis en fé,
Ha oan sútrigens in mier,
Dêrom is hjir minske en dier
Skien, en alles op syn sté.
Ut ’e farwe gjin ien hûs.
Yn ’e túnen ’t moai opredt,
Nagelboskje en blommebed,
Friskgrien en ta ûnderen kroes.
En giet men de bûrren út,
Dan is ’t as in skilderij:
Griene lânnen, fol mei kij,
Nei it East en West en Súd.
Greate pleatsen skûlje smûk,
Efter ’t iperen gerdyn;
Dêrwei sjocht men ’t fjild fier yn,
Troch in skut fen blêd en tûk’;
Sjocht men ho ’t yn ’t Westen stiet,
Mei de loft, nou ’t buijich wirdt;
Seit men: rint de Mounle ek hird?
Ef dat it nou noch al giet.
Sa is it by Flansum om,
Nei ’t Súd-Easten út fen Raerd,
Dêr ’t nei Jinsum giet it paed:
’n Moaije wrâld yn it rounom!
Is it sahwet heldre loft,
Sjocht men súdlik doarp en toer!
Selst de Snitsermar dat oer,
Ljachtblau yn it middeiskoft.
Dan rêst dy kant út yen each,
By Tersoal in amerij;
Oan ’e Súdkant, tichteby
Leit „de Wieren,” del nei ’t Leech.
Lêz ús Halbertsma der oer.
Lêz de „Wite Flokken” goed;
Printsje djip dan yn it moed:
Clare en hjar Jonkerbroer.
Dêr is al dat jinge bard,
Dat men wol ûnthâlde kin:
Plakjes nei en dierber yen;
Dy ’t yen lizze nei oan ’t hert.
Draeije w’ op nou ’ris nei ’t Noard,
Hwet is ’t dêr ynienen sêft!
Hwet is ’t oer de kleare greft
Dêr in smout en skadich oard![2]
Yngrien beamte swier en heech,
Iper, Esk en Populier,
Breed en foars ha hjir wol tier,
Wirde beammen great en dreech!
En dat park mei Roazen dêr,
Dy hjar soeije op ’e wyn,
Pronkje yn ’e sinneskyn,
Mei Geraniums jinsen wer.
Hiel de yndruk is fen Raerd,
Dat it him sjen litte kin;
Sokke plakken fynt men tin:
Dat it gnap is sûnder praet.
En der binne hollen, hear!
Dy ’t oan Letterkinde dwaen’,
Dy dryst hjar op ’t paed kinn’ jaen,
Sokke Mannen dêr in pear!
[2] Jongemastate.
Forlangst
As de Maitiid komt,
Scill’ wy blomkes ploaitsje,
Rea, pears en giel blomt,
Scill’ wy siikje en teppe,
Woll’ w’ ús tige reppe.
Lykje scoe ’t ús hwat,
Om dan thús to bliûwen;
Dan binn’ wy biredt,
Dan moat elts syn tonge,
Mei de fûgels sjonge!
Dan binn’ wy derby!
Lit mar earst it ljurkje,
Oer it blomt op nij,
Lûd syn trillers hearre,
Dan gien’ wy togearre!
Maitiidsjoun
Sêft komt de stille maitiidsjoun,
Fen ’t gouden Westen wei;
Myld strykt in wyntsje oer ’e groun,
As lêste amme fen ’e dei,
En seit elts blomke Goedenjoun!
Hja ha de hiele dei trochbloeid,
En binne warch op ’t lêst;
Hwet ha se hjoed mei ’t wyntsje djoeit!
Nou foelen s’ yn ’e swiete rêst:
It Súd hat hjar yn ’t sliepke soeit.—
De klyster song út fiere fiert’,
For hjar syn widzeliet;
En nou ’t hja sliepe sjongt hy yet,
Troch hiel it gea syn jounsang giet,
Mei hwa ’t gjin sjonger oars him miet.
Nou spraedt de bleke skimerjoun,
Syn wollen tekkens út,
Fen wite dauwe fier yn ’t roun,
Bistoppet gêrske, blomt en sprút,
Elts herntsje en hoekje fen ’e groun.
De stjerren kamen, ien foar ien,
De jounstjer foarst, foarút.
En sein’: sjesa! dat is goed dien,
Wy weitsje erby yet ta bislút,
Krekt as wy ’t sels bioard’re hien’.
Ho fredich leit dêr alles nou,
Yn djippe slom en rêst,
Stil under ’t hege himmelsblau!
Gjin noed, gjin soargen en gjin lêst,
Brekt foar in amerij soks ou.—
Aldjiersdei
Aldjiersdei! In begraff’nisdei!
Nou lizze s’ yn ’e lêste siken,
Dy bulte dagen, lange wiken,
Hja stouden as de moude wei.
Hwet like ’t foar ús útsjende eagen
Dat nije Jier in skoft; fol moed
Fen wâl w’ it skipke stekken seagen,
It heugt ús as de dei fen hjoed!
Ien Jier ha’ wy mei him forkeard,
In hiel jier, súver alle dagen;
Hien’ sims fen him gâns to fordragen,
Mar wiern’ faek sels ek bot forkeard.
Ho faek gyng ’t ek net op in kreauwen!
It spande omraek sims underweis!
Wy krigen _alderlei_ to preauwen,
En moasten mei, de hiele reis!
In hiel jier hawwe wy sa fearn,
Faek wier it skouwen, inkeld silen,
Mar faker bluistrich waer bywilen,
En altyd wis oan ’t roer to stean.
Mar as ’t stiif yn ’e wyn op moaste,
As ’t dêr om gyng, dêr _oer_ ef _yn_,
Dan _gyng_ ’t, mar ’t skipke krêke ef boarste ’t,
En ’t joech him kroanjend yn de wyn.
Wy hawwe ús selskipsman nou hawn,
Wy koen’ him oer gjin strieke lûke,
Al wierne wy noch sa forbûke,
Hy joech ús dêrom ’t folle wân.
Wy habb’ er folts by sitte litten....
Hwa ’t oerbleauwn binne, sizze nou:
„Breed hoege wy ’t net út to mietten,
Net graech tobek, fen meet wer ou!”
Farwol dan, âlde farrensman!
Farwol! dû hast ús heislik pleage,
Leist’ om ús boarst in iz’ren beage,
En hâldst’ ús wiken lang yn ’t span.
Dochs woll’ wy as frjeunen fen dy skiede,
Al giet it net fen herten just,
En scille strak dyn tsjef biliede,
Hwermei dû gled forgetten wirdst.
De Mounle
Sjoch ho moai de roeden swaeije,
Fen de mounle troch de loft!
Sunder rêste, sunder skoft;
Al nei dat de koeltsjes waeije,
Gean’ se hird ef staed’ger om,
Altyd wer yn ’t wiid rounom.
Boppe pleats en alle skûrren,
Hat hy breed de seijels spant;
Ja hy set it yn ’e kant,
Mei de toer syn hege mûrren.
Op ’e bûrren sjocht hy del,
Dy ’s by him alhiel gjin tel.
Kaem de wyn fen ’t Noarden jister,
Nou fen ’t Súd—gjin falikant
Hat de baes, hy ’s by-dêr-hand,
Né, dat hindert him net bjuster,
Dêrom jowt hy ’t wirk net oer,
Draeit—sjocht ek nei ’t Súden oer
Opsjen nei syn heechheit dogge,
Slotbiwenners—like goed
As de lytse ljue, dy ’t hjoed
Komme mei twa fiifkop rogge,
Hy dêr oer to sizzen het,
Ef hja ite scille ef net!
Hwent as hy it wirk ’ris stake,
Sei: ik liz gjin seil dêr op,
’k Draei net nei de wyn myn kop,
En om dreigeminten lake,
Net _ien_ slach yn ’t roun dwaen woe,
Siz ’ris, ho ’t dan komme scoe?
Nou! hwet scoene s’ om boltsjes roppe!
En om bôle! ’t lûdst om brea!
Ryk en earm fen hiel it gea,
Scoe tsjin ’n mounledoar oanskoppe,
As gjin moal to krijen wier,
Omt de mounle stil mar stie!
Sjoch! hy kin dêr Kening hiette!
Hast safier as men him sjocht,
Yn syn wezen sljucht en rjucht,
Dochs ynskiklik boppe wiette,
Hwent hy freget dêr noait nei:
„Wirdt dit brea for Klaes ef Kei?”
Hat hy mar de swiere sekken,
Under op ’e mounleflier,
Dan is ’t oare him gjin sier;
Sjoch, in strop komt om hjar nekken,
En nou yn ien amerij,
Hat de stien hjar neijerby.
Krekt ef is ’t fensels—nou geane
Ut ’e souders stikken wei,
Slagge ta sa daelk dêrnei;
Lit it rogge wêze ef beane:
’t Falt dan mar de mounler sa,
Yn ’e earms fensels sa ta.
En de tûz’nen kerrels rolje,
Twisken ’t swiere stiennenpear,
En dy knipe hjar sa gear,
Dat s’ as moal de sekken folje,
Wylt de stien yn ’t rounte fljocht,
’t Bromt en ’t sjongt dat it hwet docht!
En dêr-boppe, ho ’t de redden
Allegear drok yn ’e war,
Ho ’t troch ’t kamwirk hja eltsjoar
Neisette mei koarte tredden!
Om hjar spilwirk geef en swier,
Freeslik oan to sjen, sa wier!
Hwet dat snûrret, fljocht en sûzet!
Ho ’t dat dounset, draeit en snjit!
Sjen en hearren yen forgiet!
Hark! noch slimmer ’t skûrt en sûzet,
Nou ’t de tûzen poun swiere as,
Rekke fen syn fang wer los!
Nou ’ris bûten! hwer de roeden,
Gean’ mei foarsje foar yen lâns;
Nou, dy lingten sizze gâns,
Men hat yen dêrfor to hoeden,
Dat dy sauntich foetten kreft,
Yen net tsjin yens lichem treft!
Ho ’t it swypket om ’e hekken!
Hwer de wyn de seils yntriûwt,
By hjar hiele lingte opkliûwt.
Sjoch hjar gong hjar nou útrekken!
Nou ’r ’n dikke koelte kaem,
Dy-’t flink ’t seil to pakken naem!
Krekt as brede earnewjukken,
Bliûw’ s’ oan ’t sweven troch de loft!
Laitsje om ’n dikke wolkenkloft,
Al wirdt ’t waer ek tsjok bitrokken;
Under—midden—boppelyn,
Nimt hy ’r ou al nei de wyn.
Seit de wyn: „ik scil it witte,”
Dan seit wer de mounler mar,
Nea forslein: „ik jow jo kar,
Raze jo sa boppe miette,
Dan myn boerden allegear,
Dêr mar út: dan bin ’k ek klear!
Wirdt de wyn dêr om bolstjûrich,
Smyt hy ’t op in oare bûch,
Wirdt hy kytlich ef unfoech,
Wirdt hy bluistrich en oproerich,
Ropt hy: ’k scil dy fine strak,
As ’k dy by de lurven pak.”
„Dat is neat, dan gean ’k oan ’t kruijen,
’k Nim it lêste boerd dêrút,
Kom dan op fen East ef Súd,
Tonger- ef mei Noardske buijen,
Sjit mei stoarm út nei ’t Noard-West,
En doch dêr ’ris goed dyn bêst.”
„’k Wist, do hiest dat op ’e tonge,”
As ’t do nei ’t Noard-Westen wolst,
Raest do altyd op dyn holst;
Och, dan gean ik mei myn jonge,
Sjocht de Mounle dy lyk oan:
En untklaeit him: rêst ta moarn.
Dan bist hwet bikaem fen ’t razen,
En wer aerdich brûkber waen,
Bist by nacht nei ’t Westen roan,
Fris en swiet bigjinst to blazen
En mei folle seijels dan,
Giet de moulne yn ’t roun dêrfen!
Aldjiersjoun
In jier ha wy wer hawn,
It hie ús oan ’e bân.
It foel in bytsje ta,
Al wier ’t ek sa ef sa.
Wy woene him wol slite;
’t Wier al wer gâns in rite,
Dat wy dy lange baen,
It mei him hien’ to dwaen.
De minste wie hy net.—
Hien’ wy dêr ús nei set,
Dat hy gjin bêsten wie,
En ’t goed nou for ús stie,
Al wie ’t mar sa’n lyts krûmke—
Hy kriget dochs in plûmke;
Wy untsprongen mennich dâns,
It koe dêr aerdich lâns.
Sa’n toalve moannen tiid,
Is dat ’r ús skrippe liet,
Wy moasten troch ’t kerwei,
Hy seach ús sims ’ris nei,
Ef w’ ek dêr ’ris útwounen,
Hwerta w’ ús iens forbounen,
Ef dat mei lek en brek,
Foldienen oan ’t bistek.
Sa binn’ w’ er einliks kaem;
It wirk waerd’ ús ôfnaem.
Wy binn’ fen ’t jiergebou,
Mei eare nou wer ou.
Nou sjenn’ wy, hwer wy binne.
En ha w’ ek hwet fortsjinne?
Ef binn’ wy like fier,
As by ’t bigjin fen ’t jier?
Dan ha w’ ús fêst net ward,
Wy ha útjown en bard,
Yn sa’n hiel lange tiid,
Dy ’t nou wer fen ús giet.
Seach dy ús sa wol skrippen?
Sadat it swit mei drippen,
Mei drippen op ’e groun,
Us fen ’e troanje roun?
Ha wy ús bêst wol dien?
Ha wy mei eltsenien,
De frede en de rêst,
Ta ús en allemansbêst,
Ha wy dy goed biwarre?
En ha wy fruchten garre?
Dy ’t dûrje oer ’e tiid,
Hwer neat forlern fen giet?
As men „Ja” sizze doar,
Dan stiet it goed derfoar.
Binn’ mei ’t Aldjier wy lyk,
Dat spilet nou de wyk.
Sa kin men frij-út sizze,
Dêr kin niks swier ús lizze,
De rekk’ning is foldien,
En ’t is yet aerdich gien.
Underskie
Lit de blomkes rea ef blau,
Pears ef bûnt ef poarper wêze:
Dat stekt net sa bare nau,
Mar dat ’s wier! sa tige gau,
Kinn’ s’ ús troch hjar moaijs bilêze,
Ha s’ ús al to pakken nomd:
Dat is fen hjar moaijens komd!
Blommen op yens libbenswei?
Ef dêr dy ek rjue wol binne?
Och, wy sjenn’ dêr faek net nei;
Ef wy gean’ hjar út ’e wei,
Ef wy draeije er al om hinne;
Né, wy sjenn’ hjar hast net oan,
Binn’ hja noch sa moai en skoan.
Sunder blommen nearne nocht!
As men hundert tûzen gounen,
As it greatst ierdsk lok oansjocht,
’t Heechste lot yen dat ’ris brocht,
o Sa’n skat w’ yn-ienen founen,
Nou ik leau, ’t waerd ús to drok,
Mei dat o sa greate lok.
Scoe men for yen selver net,
Eang dan fen sa’n tynge wirde?
As in joadsje út ’e stêd,
Yen sa’n jild brocht, noch hiel let!
Ik koe ’t, leau ’k, sa’n nacht pas hirde,
’k Wier dy hiele nacht lâns bang,
O hwet waerd’ sa’n nacht dan lang!
Soargen, eangsten, folle noed,
Scoene yen dy bankjes bringe!
„O hwet hat dy man in goed!”
Sei men—„mar gâns yn ’t gemoed!
(„Hy hat okkerdeis al hinge!)
„Is it libben tige sêd,
„Giet moarns om fiif ûre op bêd!”
Om syn jild krijt hy gjin rêst;
Deis giet hy in hoartsje lizzen,
Mar dan slept hy noch net fêst!
Lykwols! hat hy ’t rom en bêst,
Is it algemiene sizzen.
Mar ik siz: gjin ink’le blom,
Bloeit for him yn ’t hiel rounom.
Frede, sounens, rêst yn ’t moed,
’n Bytsje soargen, ’n bulte wille,
Sliepe kinne sunder noed,
Om it saneamd wrâldske goed;
Dat men skoan yen lot kin tille:
Blomkes, yn it libbensgea,
Blau en pears en poarperrea!
Maitiidsmoarn
Ljachte blide maitiidsmoarn!
’t Sintsje yn ’t East as gouden kroan,
Strielt sa warem oer hiel de ierde,
Oer de yngriene fiere miede;
’t Ljurkje sjongt dêr ’t heechste liet,
Wit fen nocht him hast gjin ried.
Boppe d’ earste bûterblom,
Swaeit it liepke hieltiid om,
Mei syn tummeljen en draeijen:
Hwent dêr is syn nêst mei aijen.
En de skriezen stappe heech,
Troch it wetter fen it Leech.
’t Lytse poelke yn ’t djippe blau,
Ropt syn weagjes wekker nou,
Hwent de strieltsjes fen ’e sinne,
Kypje oer syn reidtsjes hinne,
En nou moatt’ se, al woll’ se net,
Binn’ yn-ienen ek biredt.
’t Eintsje kaem nou gau fen ’t nêst,
Siet hja oars ek tige bêst,
Do ’t hja d’ earste waerme strielen,
Fen ’e sinne kaem to fielen,
Sylde ringen hja sa swiet,
Troch it friske, kleare wiet.
Heech troch ’t blauwe fen ’e loft,
Fart in gouden wolkenkloft,
Foar ’t Noard-East syn sêfte sigen,
Dy ’t dêr nou giet troch ’e twigen,
Wylt fen ’t wylgenpûske-blomt,
’n Hunnichswiete azem komt.
Hearlik bist do, Maitiidsmoarn!
O wy leauwe it tige skoan,
Dat de blomkes iepen geane,
Dat gjin fûgelkeeltsjes earne
Swije kinne by sa’n nocht,
Dy ’t Natúr alhiel trochtsjocht.
*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK FINNEBLOMKES ***
Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.
Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
law means that no one owns a United States copyright in these works,
so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
States without permission and without paying copyright
royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
of this license, apply to copying and distributing Project
Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™
concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
and may not be used if you charge for an eBook, except by following
the terms of the trademark license, including paying royalties for use
of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is very
easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation
of derivative works, reports, performances and research. Project
Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may
do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected
by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark
license, especially commercial redistribution.
START: FULL LICENSE
THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase “Project
Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full
Project Gutenberg™ License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.
Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or
destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your
possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound
by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person
or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this
agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.
1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual
works in the collection are in the public domain in the United
States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
United States and you are located in the United States, we do not
claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
displaying or creating derivative works based on the work as long as
all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting
free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™
works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily
comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
same format with its attached full Project Gutenberg™ License when
you share it without charge with others.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
in a constant state of change. If you are outside the United States,
check the laws of your country in addition to the terms of this
agreement before downloading, copying, displaying, performing,
distributing or creating derivative works based on this work or any
other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no
representations concerning the copyright status of any work in any
country other than the United States.
1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear
prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work
on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the
phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed,
performed, viewed, copied or distributed:
This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
of the Project Gutenberg License included with this eBook or online
at www.gutenberg.org. If you
are not located in the United States, you will have to check the laws
of the country where you are located before using this eBook.
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of the
copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
the United States without paying any fees or charges. If you are
redistributing or providing access to a work with the phrase “Project
Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply
either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™
trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works
posted with the permission of the copyright holder found at the
beginning of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg™.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg™ License.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
any word processing or hypertext form. However, if you provide access
to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format
other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official
version posted on the official Project Gutenberg™ website
(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain
Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the
full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.
1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works
provided that:
• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method
you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has
agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
within 60 days following each date on which you prepare (or are
legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
payments should be clearly marked as such and sent to the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation.”
• You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™
License. You must require such a user to return or destroy all
copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™
works.
• You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
receipt of the work.
• You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg™ works.
1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than
are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of
the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set
forth in Section 3 below.
1.F.
1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™
electronic works, and the medium on which they may be stored, may
contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
cannot be read by your equipment.
1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right
of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.
1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium
with your written explanation. The person or entity that provided you
with the defective work may elect to provide a replacement copy in
lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
or entity providing it to you may choose to give you a second
opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
without further opportunities to fix the problem.
1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO
OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of
damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
violates the law of the state applicable to this agreement, the
agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
remaining provisions.
1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in
accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
production, promotion and distribution of Project Gutenberg™
electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or
additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any
Defect you cause.
Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™
Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of
computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
from people in all walks of life.
Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s
goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg™ and future
generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.
Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
U.S. federal laws and your state’s laws.
The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West,
Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up
to date contact information can be found at the Foundation’s website
and official page at www.gutenberg.org/contact
Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation
Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread
public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine-readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.
The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state
visit www.gutenberg.org/donate.
While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.
International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
Please check the Project Gutenberg web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations. To
donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.
Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works
Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be
freely shared with anyone. For forty years, he produced and
distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of
volunteer support.
Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
edition.
Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.
This website includes information about Project Gutenberg™,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
